AKTUALIZACJA: Dnia 17.12.2021r. w dzienniku ustaw pojawiła się ustawa zmieniająca niżej opisane przepisy w tym zakresie, że wejdą w życie od 01.01.2023r.
W ramach ustawy zwanej „Nowym Ładem” wprowadzone zostały zmiany w dokonywaniu i przyjmowaniu płatności przez przedsiębiorców.
Obowiązującym do końca 2021r. rozwiązaniem jest obowiązek dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, w przypadku gdy obie strony transakcji są przedsiębiorcami a wartość transakcji przekracza 15 000 zł.
Od 1 stycznia 2022r. wprowadzono istotne zmiany w tym zakresie.
Po pierwsze, w przypadku gdy stroną transakcji z przedsiębiorcą jest konsument (tzw. B2C) i jednorazowa wartość transakcji przekracza 20 000 zł, przedsiębiorca ma obowiązek przyjąć płatność za pośrednictwem swojego rachunku bankowego. Jeżeli przedsiębiorca przyjmie płatność w inny sposób (np. gotówką) będzie zobligowany kwotę tej płatności zaliczyć do przychodów,1 w wyniku czego, dana transakcja będzie opodatkowana dwukrotnie – raz jako zysk, raz jako dodatkowy przychód w wysokości kwoty płatności.
Po drugie, w przypadku transakcji między przedsiębiorcami, obowiązujący limit 15 000 zł zostanie zmniejszony do 8 000 zł.
Z pewnością część przedsiębiorców wpadnie na pomysł, aby daną transakcję podzielić np. na kilka płatności bądź kilka faktur. Czy to dobry pomysł? Niestety nie.
Należy bowiem zwrócić uwagę na pojęcie „transakcji”, które jest kluczem do zrozumienia opisywanej normy prawnej. W wspomnianej regulacji nie ma bowiem odniesienia do faktury bądź jednorazowej kwoty zapłaty, lecz do transakcji.
Zdaniem Ministerstwa Finansów, jednorazowa wartość transakcji dotyczy wartości umowy, a nie poszczególnych kwot płatnych kontrahentowi. Oznacza to, że aby określić wartość transakcji, należy spojrzeć do umowy zawartej między przedsiębiorcami (czy też między przedsiębiorcą a konsumentem).
W przypadku umowy zawartej na czas określony, konieczne będzie zsumowanie wszystkich płatności, które z tej umowy będą wynikać. Jeżeli suma tych płatności przekroczy 15 000 zł, to mamy do czynienia z transakcją o wartości przekraczającej 15 000 zł, w związku z czym, należy dokonywać płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego już od pierwszej płatności i dodatkowo na rachunek bankowy ujawniony na białej liście (w przypadkach przewidzianych ustawą).
Jeżeli natomiast umowa z kontrahentem zawarta jest na czas nieokreślony i nie da się ustalić łącznej jej wartości, przedsiębiorca musi na bieżąco obliczać sumę dokonanych na podstawie tej umowy płatności a po przekroczeniu ustawowego limitu (od 1 stycznia 2022r. będzie to 8000 zł), dokonywać płatności wyłącznie za pośrednictwem rachunku bankowego.
Poniżej przedstawiamy kilka przykładów na kanwie przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2022r.
Przykład 1.
Przedsiębiorca wziął w leasing nowy samochód osobowy na firmę a jednocześnie sprzedaje stary samochód za kwotę 25 000 zł, będący środkiem trwałym w firmie. Kupującym jest osoba prywatna. Przedsiębiorca ma obowiązek przyjąć płatność za samochód za pośrednictwem swojego rachunku płatniczego. Jeżeli przyjmie płatność w gotówce – będzie musiał opodatkować sprzedaż dwukrotnie.
Przykład 2.
Przedsiębiorca zawarł z innym przedsiębiorcą umowę najmu lokalu na okres dwuletni. Czynsz ustalony został na kwotę 1000 zł + VAT. Z uwagi na to, że suma płatności tej umowy przekracza obowiązujący od 2022r limit 8000 zł, od pierwszej płatności należy regulować zobowiązanie za pomocą rachunku bankowego, na numer konta widoczny na białej liście. W przypadku gdy przedsiębiorca ureguluje płatność gotówką, nie będzie mógł rozliczyć w kosztach uzyskania przychodu danego wydatku.
Przykład 3.
Przedsiębiorca zajmuje się wykonywaniem instalacji CO. Zawarł z konsumentem umowę na montaż pompy ciepła za kwotę 30 000 zł. W umowie ustalono, że konsument zapłaci przed montażem 15 000 zł a po montażu drugie 15 000 zł. Mimo tego, że kwoty płatności nie przekraczają 20 000 zł, to cała transakcja przekracza ten limit, w wyniku czego konsument musi dokonać każdej płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego. Jeżeli przedsiębiorca przyjmie chociaż jedną płatność gotówką, będzie zmuszony dodatkowo opodatkować kwotę otrzymanej gotówki.
Przykład 4.
Przedsiębiorca zawarł umowę z firmą telekomunikacyjną, dotyczącą dostępu do Internetu. Umowa opiewa na kwotę 100 zł netto miesięcznie, zawarta została na czas nieokreślony. Przedsiębiorca musi ustalać, kiedy przekroczony zostanie limit 8000 zł, ponieważ od tego momentu zobowiązany jest dokonywać płatności wyłącznie na rachunek bankowy firmy telekomunikacyjnej, widniejący na białej liście.
1 Art. 12 ust. 1 pkt 16) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, art. 14 ust. 2 pkt 22) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.