24 maja 2021r. Naczelny Sąd Administracyjny podjął uchwałę, której przedmiotem była ocena, czy Sądy Administracyjne są władne do zweryfikowania poprawności podjęcia postępowania karnoskarbowego w momencie gdy zbliża się termin przedawnienia zobowiązania podatkowego.
Nierzadko można natrafić na sytuację, gdy organy podatkowe wszczynają postępowanie karnoskarbowe w momencie gdy prowadzona jest kontrola podatkowa a moment przedawnienia zbliża się nieuchronnie. Aby zyskać więcej czasu na prowadzenie kontroli podatkowej i wydanie decyzji wymiarowej, organy wszczynają postępowanie karnoskarbowe, które prowadzi do zawieszenia biegu przedawnienia (bądź nierozpoczęcia jego biegu), zgodnie z art. 70 §6 pkt 1 ustawy Ordynacja Podatkowa. W takim przypadku nie następuje skutek przedawnienia zobowiązania podatkowego, a organy podatkowe zyskują więcej czasu na prowadzenie kontroli u podatnika. Tymczasem w toku postępowania karnoskarbowego organy zazwyczaj pozostają bierne, nie wykonując żadnych czynności, gdyż jedynym celem jego wszczęcia było właśnie zawieszenie biegu terminu przedawnienia.
Dotąd podatnicy mieli utrudnioną możliwość obrony przed takim postępowaniem organów podatkowych. W sprawach sądowych zapadały rozbieżne wyroki, gdyż Sądy Administracyjne nie były przekonane czy są władne do badania przesłanek podjęcia postępowania karnoskarbowego.
Z pomocą podatnikom przyszedł Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale I FPS 1/21 z 24 maja 2021r. NSA uznał, że w zakresie sądowej kontroli administracyjnej mieści się możliwość oceny przesłanek zastosowania wszczęcia postępowania karnoskarbowego, zazwyczaj w celu przerwania biegu przedawnienia.
Innymi słowy, podatnicy mogą powołać się na fakt, iż postępowanie karnoskarbowe zostało wszczęte wyłącznie po to, aby zawiesić lub przerwać bieg terminu przedawnienia. Jeżeli taki przypadek miał miejsce, nie można mówić o faktycznym zawieszeniu lub przerwaniu biegu terminu przedawnienia. NSA zwrócił uwagę na konieczność zweryfikowania czy wszczęcie postępowania karnoskarbowego „nie miało pozorowanego charakteru i nie służyło jedynie wstrzymaniu biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego”. Co więcej, gdy moment wszczęcia takiego postępowania „jest bliski dacie przedawnienia zobowiązania podatkowego, wyjaśnienie tej kwestii powinno znaleźć odzwierciedlenie w uzasadnieniu decyzji podatkowej”.
Dla przedsiębiorców którzy mają osobiście do czynienia z taką sytuacją NSA dał wskazówkę, w świetle której „O braku woli realizowania celów postępowania karnego skarbowego, a tym samym sztucznym wykorzystaniu instrumentu z tego postępowania do przedłużenia terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, może świadczyć również brak realnej aktywności organów postępowania przygotowawczego po wszczęciu takiego postępowania”.
Jeżeli w ramach Państwa działalności prowadzone jest postępowanie karnoskarbowe wszczęte niedługo przed upływem terminu przedawnienia – nasz zespół doradców podatkowych służy pomocą. Zachęcamy do kontaktu poprzez formularz w zakładce "Kontakt".